Atrykuł 1 - Sudecki Klub Pszczelarza Polanka

Nawłoć kanadyjska pochodzi z Ameryki Północnej. Jest rośliną wieloletnią z rodziny astrowatych. Osiąga wysokość ok. 1,5m. Ma sztywne, puste w środku łodygi, liście lancetowate, ostro ząbkowane i zaostrzone. Kwiaty są małe, żółte, tworzą drobne koszyczkowe kwiatostany. Rozmnaża się zarówno generatywnie, za pomocą kwiatów, jak i wegetatywnie dzięki kłączom. Jest trudna do odróżnienia od nawłoci pospolitej (europejskiej).

Nawłoć kanadyjska może być wykorzystywana w ziołolecznictwie. W swoim składzie ma antyoksydanty flawonoidy, garbniki i sole mineralne dzięki czemu może uśmierzać ból, odtruwać, działać przeciwzapalnie, antybakteryjnie, przeciwgrzybiczne i moczopędnie.

Aby kwiaty zachowały swoje zdrowotne właściwości należy zrywać je w słoneczny dzień i suszyć w przewiewnym miejscu w temperaturze poniżej 40°C.

Herbatka, syrop lub nalewka sporządzona z nawłoci pomaga przy kaszlu, grypie, chorobach oskrzeli, kamicy nerkowej, zapaleniu pęcherza moczowego oraz problemach skórnych (także w trądziku). Reguluje trawienie, dobrze wpływa na ciśnienie krwi i stan naczyń krwionośnych, pomaga przy bólach reumatycznych. Może być stosowana zewnętrznie jako okłady przyspieszające gojenie się ran oraz jako płukanki jamy ustnej i gardła.

Preparatów przygotowanych na bazie nawłoci kanadyjskiej powinny jednak unikać osoby z ostrą niewydolnością serca lub nerek. Nie zaleca się także przyjmowania takich preparatów przez dzieci poniżej 12 roku życia. Kobiety w ciąży powinny skonsultować stosowanie takich preparatów z lekarzem. Duże stężenie pyłku w powietrzu może powodować również reakcję alergiczną w postaci kataru siennego.

Kwitnienie nawłoci kanadyjskiej zaczyna się pod koniec lipca i twa aż do października. Okres najintensywniejszego rozwoju to okres od drugiej połowy sierpnia do końca września. Jest rośliną miododajną. Jaskrawy, żółty kolor kwiatostanów, duża ilość nektaru i pyłku oraz intensywny zapach wabią różne gatunki owadów, w tym także pszczoły.

Miód nawłociowy ceniony jest za swoje walory smakowe. Ma jasną barwę, umiarkowaną słodycz i pięknie pachnie. Polecany jest dla osób cierpiących na choroby układu pokarmowego i moczowego.

Ze względu na swój miododajny charakter, walory ozdobne oraz lecznicze nawłoć kanadyjska jest chętnie w Polsce sadzona. Porośnięte kwiatami żółte łąki wyglądają pięknie. Coraz częściej możemy też spotkać tę roślinę w przydomowych ogródkach. Niestety pomimo licznych zalet nawłoć jest gatunkiem inwazyjnym i zagraża bioróżnorodności środowiska w którym występuje. Rośnie w kępach, bardzo blisko siebie oraz rozkrzewia się błyskawicznie, nawet na dużych obszarach i przejmuje miejsce innych bylin. Jej nadmierne rozprzestrzenienie się może doprowadzić do utrudnionego rozwoju innych roślin, ograniczyć funkcjonowanie owadów zapylających a nawet ptaków.

Nawłoć kanadyjska pojawiła się w Polsce pod koniec XIX wieku. Jest silną i ekspansywną rośliną. Ma lekkie i dynamicznie przemieszczające się nasiona. Nie jest wymagająca, tworzy wręcz gąszcze trudne do przejścia czy wycięcia. W krótkoterminowej perspektywie, z punktu widzenia człowieka,  jest rośliną przyczyniającą się do wymierania poszczególnych gatunków. Dla samej przyrody nie stanowi szczególnego zagrożenia dzięki mechanizmom radzenia sobie z takimi gatunkami. W dłuższej perspektywie znajdzie się jakiś owad, który będzie się żywił nawłocią kanadyjską i osłabi jej siłę. Dla człowieka niestety stanowi dziś duży problemem i musimy podejmować odpowiednie działania aby zminimalizować jej negatywne dla naszego środowiska skutki.

Obecność na danym obszarze nawłoci kanadyjskiej powoduje zmiany właściwości gleby. Przyczynia się do zwiększenia pH podłoża, zawartości azotu, węgla i substancji organicznych. Wytwarza ona związki allelopatyczne. Są to substancje chemiczne hamujące kiełkowanie, prawidłowy wzrost i rozwój innych gatunków roślin. Zgromadzenie toksycznych allelopatyn w glebie oraz znaczny spadek zawartości w niej składników odżywczych, prowadzi do zmian w środowisku glebowym. Na takim podłożu odnowienie naturalne rosnących gatunków rodzimych staje się praktycznie niemożliwe.

Nawłoć skutecznie konkuruje o światło, teren i składniki odżywcze m.in. z nawłocią pospolitą czy wrotyczem pospolitym. Jest więc w stanie w krótkim czasie zdominować zbiorowiska naturalne i półnaturalne. Tym samym przyczynia się do zaniku rodzimych zapylaczy. W takim środowisku owady nie mają czego zapylać. Stwierdzono także, że „pola nawłoci” mają negatywny wpływ na ptaki, które nie mogą w takim miejscu wylądować. Jest to dla nich teren nieprzyjazny i niedostępny. Skutkiem tego jest spadek różnorodności gatunków ptaków.

Roślina ta, choć wykorzystywana jest jako pożytek dla pszczół, przyczynia się także do ograniczenia liczebności krajowych zapylaczy (szczególnie dzikich pszczół i bzygowatych). Owady wycofują się z miejsc zajmowanych przez inwazyjne nawłocie.

Ograniczanie występowania nawłoci kanadyjskiej jest trudnym i pracochłonnym procesem. Jeżeli jej rozprzestrzenienie nie jest jeszcze duże na danym obszarze, to należy wykopywać poszczególne kępy. Jeżeli natomiast zajęte są większe obszary (łąki lub nieużytki) i nie ma możliwości na użycie ciężkiego sprzętu do zorania kłączy, to najprostszym sposobem ograniczenia ekspansji tej rośliny jest jej regularne koszenie przed okresem ich kwitnienia (nawet kilka razy w roku). Takie zabiegi są niestety czasochłonne, kosztowne i należy je powtarzać przez kilka lat. Przy renaturalizacji wskazane jest także obsiewanie powierzchni mieszankami traw lub obsadzanie bylinami i krzewami. Takie działanie przyspieszy uzyskanie odpowiedniego rezultatu raz zapobiegnie re-kolonizacji gatunku.